Tuin info
Image default
Buiten leven

Warm weer eindelijk! Echter betekent dit ook; dazen, blinde vliegen en horzels

Warm weer eindelijk! Echter betekent dit ook; dazen, blinde vliegen en horzels



Dazen zijn familie van bloedzuigende insecten die behoren tot de orde tweevleugeligen. De daas wordt ook wel brems, bremster, daps, paardenvlieg, blinde daas, blinde mug, blinde vlieg, dazerik of bouw genoemd. De familie is wereldwijd verspreid; er zijn ongeveer 4500 beschreven soorten. In Nederland en België leven zo’n 38 soorten, twaalf daarvan kunnen serieuze overlast veroorzaken. De bekendste en meest algemene soort is de regendaas. Dazen zijn 15-25 millimeter groot, hebben grote metaalkleurige facetogen, zijn grijs of bruin van kleur, hebben vlekkerige vleugels en een licht gestreept lijf.

Dazen worden vaak verward met horzels, dit is echter een totaal andere groep van vliegen. Horzels kunnen in tegenstelling tot dazen niet bijten. Daarnaast parasiteren de larven van horzels in levende dieren terwijl de larven van dazen zich ontwikkelen rond wateroppervlaktes.

Deze blog is geschreven om een uitleg te geven over de daas, wat hij doet, welke dieren last hebben van deze vlieg en hoe je de daas kunt bestrijden.

 

De daas

Dazen (paardenvliegen) hebben grote ogen, bij veel soorten met een fraai kleurenpatroon, dat na de dood echter snel vervaagt. Het zijn over het algemeen forse, stevig gebouwde vliegen.

Ze zijn verder herkenbaar aan de antennes met drie segmenten waarvan de meest distale vaak een ringvormig patroon heeft. De kop is van achteren recht afgeknot en steekt aan de zijkant wat naast de thorax. De venen op hun vleugels lopen uit elkaar en omvatten de vleugeltop. De monddelen bestaan uit een krachtige steeksnuit.

Dazen steken niet, maar bijten. Ze hebben namelijk geen angel, maar wel een snuit die bestaat uit vele mesjes. Bij een beet snijden ze de huid dus als het ware een beetje open. Door dit mechanisme is de daas, in tegenstelling tot een mug, in staat om ook door dunne kledingstukken zoals T-shirts, dunne broeken en dunne sokken heen te bijten.  De steekborstels worden van achteren door het labium omsloten, deze zijn relatief dik wat de steek zo pijnlijk maakt. Ze ontwikkelen zich langzaam (ongeveer 1 generatie per jaar), maar de volwassen vliegen komen vaak tegelijk uit zodat plagen kunnen optreden.

Let op: dazen zijn geen horzels! Dazen worden vaak verward met >> horzels. <<Dat is echter ten onrechte. Horzels zijn namelijk grote, harige vliegen. Ze zijn groter en dikker dan de grote bromvliegen (bijna hommelgrootte), hebben een groenachtige glans, kromme kleurige strepen over de grote facetogen, zijn sterke vliegers en steken of bijten niet. Toch zijn paarden nog banger voor horzels dan voor dazen, omdat zij nog pijnlijker zijn. Horzels leggen hun eitjes namelijk in de huid van levende zoogdieren (zoals paarden, runderen en schapen). De horzellarven leven van die huid en graven er gangen in, wat ontstekingen kan veroorzaken. Dit lijkt op zware schurft. De larven van dazen daarentegen ontwikkelen zich juist buiten, rond wateroppervlaktes.

 

De beet

Bloed is nodig voor de eitjes, alleen de vrouwtjesdaas bijt en doet dat maar één keer. Zij hebben namelijk bloed nodig om hun eitjes te laten rijpen. De mannetjesdaas eet alleen maar nectar. De vrouwelijke dazen zoeken hun gastheer (grote zoogdieren zoals paarden, koeien en mensen) uit aan de hand van uitgeademde koolstofdioxide, beweging, warmte en geuren zoals zweet. Dazen blijken een voorkeur te hebben voor donkere kleuren.

 

Een snelle vlieger

Sommige dazensoorten zijn snel (25 km/h) en achtervolgen hun prooi hardnekkig, soms wel een kilometer lang. Wanneer ze eenmaal op hun slachtoffer neergestreken zijn, bijten ze vrijwel meteen. Na de beet kunnen dazen niet snel wegvliegen. Ze hebben namelijk tijd nodig om het vrijgekomen bloed op te zuigen zodat het niet direct gaat stollen. Daardoor kun je de daas met een welgemikte klap doodslaan. Het is echter mosterd na de maaltijd, want het kwaad is dan al geschied.

 

Reacties op een dazenbeet

Bij mensen

De beet is duidelijk voelbaar en leidt meestal tot een fikse jeukbult. Die jeuk wordt veroorzaakt door de stof Tabadin uit het speeksel van de daas. De daas vermengt haar speeksel met het bloed om stolling tegen te gaan. Naast jeuk kan een beet ook korstvorming, pijn en zwellingen veroorzaken.

In enkele gevallen leidt de beet tot een bacteriële infectie. De daas kan namelijk als overdrager van verschillende ziektes fungeren. Miltvuur, Tularaemia en Equine Infectieuze Anaemie zijn binnen de EU de meest bekende. Het zijn echter vooral dieren en mensen, die allergisch zijn voor insectenbeten, die nogal wat hinder ondervinden van een dazenbeet. Tot slot kunnen dazen bloedarmoede veroorzaken.

Door het warmer wordende klimaat is het goed mogelijk dat dergelijke gevolgen in de toekomst meer betekenis gaan krijgen in de EU.

 

Bij paarden

De aanwezigheid van dazen vormt een groot probleem voor veel paarden die gereden worden of buiten lopen. Ze proberen de dazen te ontvluchten, raken in paniek en gaan rennen met allerlei nare gevolgen van dien. Sommige paarden blijven rennen, worden drijfnat van het zweet en krijgen als het ware een waas voor de ogen, waardoor ze niet meer aan hun eigen veiligheid noch aan die van andere paarden en mensen denken. Probeer dus te voorkomen dat je paard een prooi voor de dazen wordt.

 

Bestrijding dazen

  • Anti-daassprays; ook voor paarden geldt dat anti-daassprays over het algemeen maar weinig effect heeft. Sommigen werken aan het begin wel een beetje, maar zodra het paard begint te zweten, verliest het middel zijn werking. Er zijn verscheidene van deze sprays op de markt en de beste keus is de daasspray van Excellent – dazen weg. Een andere optie voor een goede spray is: TaonX daas en insecten spray van KERBL. 

 

  • Dazenvallen; een goede manier van het bestrijden van dazen is het plaatsen van één of meerdere dazenvallen in de wei of paddock. Dit is, naast de vliegendeken, een van de weinige methode die aantoonbaar werkt zonder gifstoffen in het milieu te brengen. De zwarte bal wordt verwarmd door de zon, geeft daardoor warmtestraling af, beweegt langzaam heen en weer als een grazend dier, heeft een sterk contrast ten opzichte van de achtergrond en ziet er voor het primitieve brein van de daas dan ook precies uit als een aanlokkelijke prooi. Eenmaal op de bal aangekomen ontdekt de daas het bedrog, ze zal omhoog wegvliegen en uiteindelijk in de vangbeker terechtkomen. De dazenval blijkt heel doeltreffend te zijn (vermindering van dazen met 90 %). Het is wel nodig om minstens één dazenval per hectare te plaatsen.

 

  • Dazenlijm & emmer; de lijm voor de dazenval is transparant van kleur en heeft een specifieke geur welke bijen, wespen, hommels, vlinders en andere nuttige insecten op afstand houden. Mede hierdoor is dazenlijm een perfect alternatief op de vele producten welke pesticiden bevatten. De dazenlijm van Sticky Trap dazenlijm is eco vriendelijk en vrij van pesticiden. De lijm is regenbestendig (tot 16 weken) en kan goed worden ingezet voor het maken van een dazenval met lijm. Je kunt zelf een val maken door een zwarte emmer te nemen en vervolgens een gat te boren in de bodem, waar je een touw doorheen haalt. De emmer smeer je daarna in met dazenvallen lijm en hang je op een zonnige plek neer, dicht bij de paarden. Het is belangrijk dat de emmer op circa 100 cm hoogte ophangt en vrij kan bewegen, zodat de warmte van de grond goed onderin de emmer komt, niet verloren gaat en de emmer voor de daas echt een prooi is. Dazenvallenlijm koop je al vanaf 12,95 op dazenvanger.

 

 

https://dazenvanger.nl/dazensoorten